Islam

Planktonlarla qidalanan növlərindən başqa bir çox köpək balığı çox iti və kəsici dişlərə malikdir. Uca Allah köpək balıqlarının diş və çənə quruluşlarını qüsursuz ovçu olmaları üçün xüsusi olaraq yaratmışdır. Köpək balıqlarının dişləri çənələrində olan elastiki toxumaların içində yerləşir. Çənələrdə dişlərin düzüldüyü bir çox diş sırası var. Köpək balığı növlərinin çoxunda ən öndəki  bir və ya iki diş sırası funksionaldır və ov zamanı bu dişlərdən istifadə edirlər. Alt və üst çənədə öndəki iki sıra istisna olmaqla digər dişlər funksional olmayan ehtiyat və ya dəyişmə dişləri olaraq adlandırılır. Funksional olanlar hər hansı bir səbəbdən qırıldıqda və ya kütləşdikdə arxa sırada olan ehtiyat dişlərlə nizamlı olaraq dəyişdirilir. Yeni ehtiyat diş köhnə funksional dişin  yerinə keçmək üçün  irəliyə doğru hərəkət etdikdə digər ehtiyat dişlər də bir sıra qabağa gəlirlər. Bu sürətli dəyişmə bir neçə günlə bir neçə həftə arasında baş verir. İrəliləmə hərəkəti nəticəsində çən...

14 May 2016-cı ildə  “New York Times” qəzetində ”sintetik insan genomu istehsal olunacaq” iddialarına yer verilən bir məqalə dərc edildi. Müəllifi Endryu Pollak olan məqalədə insan xromosomlarındakı bütün DNT-lərin istehsal edilə biləcəyinə dair iddia var idi. Bu cavabımızda bəhs olunan iddianın məntiqsizliyini, elmi dəlillərlə uyğunsuzluğunu və yoxdan DNT istehsal edilə bilinməyəcəyini açıqlayacağıq. Əslində, məqaləni hazırlayanlar da bu həqiqətlərin fərqində idilər ki, “New York Times”dakı yazıda diqqət çəkən bəzi məqamlar var. Məsələn, layihəni hazırlayanlardan Harvard Tibb fakültəsinin genetika professoru Corc Çörç insan yaratmağa çalışmadıqlarını, lakin hüceyrənin DNT sintezləmək qabiliyyətini inkişaf etdirməyi qarşılarına məqsəd qoyduqlarını bildirirdi. Bununla yanaşı, 3 milyard əsas cütdən ibarət olan insan DNT-sini sıfırdan sintez etməyin qeyri-mümkünlüyü hər kəsə məlum olduğuna görə əvvəlcə “HGP2-insan genomu sintezi layihəsi” (Human Genome Synthesis Project, HGP2) dey...

Dövrümüzdə ən varlısından ən kasıbına kimi hər ölkədə küçələrdə yaşayan və zibil yeşiklərindən yemək yeyən insanları görmək mümkündür. Vicdanları çox narahat edən bu görüntü eyni zamanda dünyada mövcud olan ədalətsiz gəlir bölgüsünün nəzərə çarpan göstəricisidir. Bu gün yüz milyonlarla insan su, qida, sığınacaq, səhiyyə xidmətləri kimi əsas ehtiyaclarından məhrum olunmuş şəkildə yaşayır. Dünya sərvətlərinin 80%-ni dünya əhalisinin 17%-i istehlak edir, təqribən 5 milyard insan isə yerdə qalan 20%-lə qane olmağa məcburdur. Bir milyarda yaxın insan gecə ac yatır. Vəziyyət belə olduğu halda, ən zəngin yüz insanın ümumi əmlakı ən kasıb 3.5 milyard insanın, yəni dünya əhalisinin yarısının ümumi əmlakına bərabərdir... Mövzu ilə bağlı statistikalar bəzi nəticələri açıq-aşkar göstərir. Bu gün dünyada dəhşətli dərəcədə bərabərsizlik və ədalətsizlik hökm sürür. Zənginlərlə kasıblar arasında böyük uçurum var. Sevgisizlik, mərhəmətsizlik və eqoizm səbəbindən milyardlarla insan pərişan hald...

Atatürk olmasaydı, Türkiyə necə bir ölkə olardı? Bu sual film ssenarisinin mövzusu kimi görünsə də, tariximiz haqqında bəzi həqiqətləri xatırlamaq üçün mühüm vasitə ola bilər. Sualın cavabını tapmaq üçün əvvəlcə Atatürkün liderliyini etdiyi Türkiyədə nələrin baş verdiyi bilmək lazımdır. Əgər Atatürkün vasitəsilə ölkəmizdə edilənləri yaxşı bilsək, onun yoxluğunda hansı mənzərə ilə qarşılaşacağımızı təxmin etmək daha asan olar. Mustafa Kamal Atatürk Türkiyənin dünyada ən çox bilinən və ən çox tanınan liderlərindəndir. Vəfatından yüz ilə yaxın vaxt keçməsinə baxmayaraq, hələ də milyonlarla vətəndaşımız onu böyük hörmət və məhəbbətlə yad edir. Bununla yanaşı onun etdiklərini tənqid edən, hətta düşmənçilik bəsləyən şəxslər də mövcuddur. Maraqlı olan cəhət budur ki, bu şəxslər tənqidlərini Atatürkün qurduğu nizam daxilində, onun rəhbərliyində əldə edilən imkanlardan istifadə edərək edirlər. Bu şəxslərin dediklərinə bir az qulaq asdıqda, Atatürkdən əvvəllki dövrdə çox yaxşı səviyyəd...

Günəş sistemində Yer planeti istisna olmaqla digər 63 göy cisminin heç birində həyat mənbəyimiz olan suyun olmadığını bilirdinizmi? Halbuki planetimizin böyük hissəsi sularla örtülüdür, okeanlar və dənizlər yer səthinin ¾ hissəsini əhatə edir. Eyni zamanda quruda da saysız göl və çaylar mövcuddur. Uca dağ zirvələrini örtən qar təbəqəsi isə donmuş su ehtiyatlarıdır. Planetimizdə suyun böyük bir qismi atmosferdə yerləşir, buludların hər biri minlərlə, bəzən milyonlarla ton ağırlığında su ehtiva edir. Bu suların bir hissəsi müəyyən vaxtlarda damlalar şəklində yerə enir, yəni yağışa çevrilir. Hazırda nəfəs aldığınız havada belə müəyyən miqdarda su buxarı mövcuddur. Yağışlar, dənizlər, çaylar, okeanlar, kranı açdığınızda axan içməli su... İnsanlar suyun mövcudluğuna o qədər öyrəşiblər ki, yer səthinin böyük bir hissəsinin sularla əhatə olunmasının nə qədər əhəmiyyətli olduğunu bəlkə də heç düşünmürlər. Halbuki su kosmosda çox nadir rast gəlinən birləşmədir. Buna görə də məlum olan büt...